Piąta i szósta choroba
Dlaczego akurat piąta, szósta choroba?
Nazwy tych chorób pochodzą z początku XX wieku z klasyfikacji sześciu najczęstszych zakaźnych chorób wysypkowych. Jako pierwsza choroba dziecięca określano wtedy odrę, drugą chorobą była szkarlatyna, trzecią różyczka itd. Dziś już to nie obowiązuje, choroby występują z inną częstotliwością niż w przeszłości i pojawiło się wiele innych chorób. Nazewnictwo chorób jednak pozostało do dziś.
Piąta choroba
Piąta choroba należy w ostatnich latach do najczęstszych chorób dziecięcych z wysypką. Równocześnie z ospą wietrzną, różyczką i szkarlatyną charakteryzuje się przede wszystkim wysypką skórną i wysoką gorączką. Piąta choroba dziecięca (inaczej rumień zakaźny) jest zakaźną chorobą wirusową wywołaną przez Parwowirus B19.
Objawy piątej choroby
Piąta choroba może przypominać zwykłą infekcję wirusową z objawami takimi jak zmęczenie, ból stawów i gorączka. Z tym wyjątkiem, że około 5-7 dni później pojawia się wysypka. Najpierw wysypka pojawia się zwykle na twarzy, potem rozprzestrzenia się na tułów i kończy się wysypką na nogach. Choroba zaczyna się zaczerwienieniem twarzy, najwięcej na nosie i policzkach. Typowym objawem jest zblednięcie wokół ust w kształcie motyla. Następnie pojawia się duża nieregularna wysypka na tułowiu, kończynach i pośladkach. Wysypka blednie po 2-4 dniach i stopniowo zanika.
Piąta choroba przenosi się drogą kropelkową, czyli powietrzem z dróg oddechowych i częściej dotyka dzieci niż dorosłych. U dorosłych ani dzieci nie jest niebez pieczna i sama ustępuje w ciągu tygodnia. Ostrożne powinny być jedynie kobiety w ciąży. U dorosłych choroba może przebiegać bezobjawowo, lub jedynym objawem może być ból stawów, który może trwać 5-14 dni.
Dziecięca piąta choroba – okres inkubacji
Zakażenie zwykle występuje zimą i wiosną i najczęściej dotyka dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Okres inkubacji wynosi od jednego do trzech tygodni i bardzo szybko rozprzestrzenia się zwłaszcza w grupach dziecięcych. Chorzy są najbardziej zakaźni na początku infekcji, gdy pojawia się wysypka, infekcja jest już minimalna. Wysypkę u dzieci mogą aktywować szczególnie stres, ćwiczenia, słońce i ciepło. Choroba często pojawia się niepostrzeżenie, a w niektórych przypadkach objawy mogą być bardzo małe, ale uwaga – nawet te dzieci są zakaźne.
Piąta choroba w ciąży
Oprócz przenoszenia drogą kropelkową, choroba przenosi się również przez łożysko i może stanowić zagrożenie dla płodu. Wirus może przeniknąć do płodu i spowodować rozwój anemii, co może mieć fatalne skutki. Inne komplikacje to nagromadzenie płynu w tkankach płodu, które występuje w wyniku uszkodzenia i niewydolności wątroby płodu. W niektórych przypadkach piąta choroba może doprowadzić do śmierci płodu. Na szczęście prawdopodobieństwo zakażenia płodu jest niskie, statystyki wskazują na 5-8% płodów, które wirus zakaża. Jeśli kobieta w ciągu swojego życia nie przeszła piątej choroby dziecięcej, może nie dojść do zakażenia, lub jeśli się zarazi, wirus może nie dotrzeć do płodu.
Co zrobić, jeśli ciężarna kobieta ma kontakt z piątą chorobą?
Ponad połowa kobiet przeszła tę chorobę w dzieciństwie i jest więc odporna na piątą chorobę. Jeśli ciężarna kobieta nie ma przeciwciał chroniących ją przed tą chorobą, powinna być ostrożna i natychmiast skontaktować się z lekarzem. Ciężarnej kobiecie można pobrać próbkę krwi w celu sprawdzenia poziomu przeciwciał. Jeśli próbka krwi potwierdzi ostrą infekcję, lekarze przechodzą do częstszego monitorowania płodu za pomocą ultradźwięków przez kolejne około 10 tygodni, obserwując ewentualne objawy choroby płodu. Jeśli choroba się ujawni, pobiera się próbkę krwi z pępowiny. W większości przypadków anemia płodu samoistnie się poprawia i płód jest tylko monitorowany. Jeśli płód cierpi na ciężką anemię, można go leczyć transfuzją krwi przez pępowinę.
Piąta choroba u dorosłych
U dorosłych wysypka na twarzy nie zawsze się pojawia. Zamiast wysypki objawem jest brak apetytu, ból stawów rąk, kolan i kostek. Możliwą komplikacją jest zapalenie małych stawów rąk (lub artretyzm). Wirus może również zaatakować komórki krwiotwórcze, co może prowadzić do przejściowego zmniejszenia liczby czerwonych krwinek. Stan ten może być niebezpieczny zwłaszcza dla osób z zaburzeniami krwiotwórczymi.
Szósta choroba
Szósta choroba dziecięca jest często mylona z piątą chorobą i mamy często same nie wiedzą, którą chorobę ich dziecko przechodziło. Szósta choroba (lub exanthema subitum czy roseola infantum) jest, podobnie jak piąta choroba, pochodzenia wirusowego, ale to schorzenie dotyka głównie dzieci w wieku niemowlęcym i wczesnodziecięcym. Jest więc prawdopodobne, że pierwszą chorobą, z którą zetknie się twoje dziecko, będzie szósta choroba, a w wieku przedszkolnym piąta choroba.
Objawy szóstej choroby
Szósta choroba u dzieci zazwyczaj objawia się początkowo wysoką gorączką 39 do 40 °C, która może trwać 3-6 dni, potem gorączka ustępuje i pojawia się drobna, jasno-czerwona wysypka. Wysypka najczęściej pojawia się na tułowiu i górnych częściach kończyn. W przeciwieństwie do piątej choroby, wysypka nie pojawia się na twarzy i szybko znika, zazwyczaj w ciągu dwóch dni. Niektóre dzieci mogą mieć również objawy podobne do przeziębienia, takie jak ból gardła, katar, kaszel lub zapalenie gardła. Przy szóstej chorobie istnieje ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych w związku z wysoką gorączką. Wysoką gorączkę należy tłumić lekami przeciwbólowymi i przyjmować odpowiednią ilość płynów.
Dziecięca szósta choroba – okres inkubacji
Okres inkubacji wynosi zazwyczaj 5-12 dni. Chorzy są zakaźni już przed pojawieniem się objawów choroby i kończą zakaźność w momencie ustąpienia wysypki. Ponieważ jest to zakaźna choroba, która przenosi się drogą powietrzną, w okresie choroby unikaj wizyt i zwłaszcza kontaktów z innymi dziećmi.
Szósta choroba w ciąży
Jeśli ciężarna kobieta nie przeszła szóstej choroby w dzieciństwie, więc nie ma przeciwciał, może złapać tę chorobę. W przeciwieństwie do piątej choroby, infekcja nie stanowi zagrożenia dla kobiety ani płodu. Problem może wystąpić tylko przy przedłużających się wysokich gorączkach. Jeśli jesteś w ciąży, lepiej skonsultuj się ze swoim lekarzem rodzinnym lub ginekologiem, który zaleci odpowiednie leczenie.
Przebieg szóstej choroby u dorosłych
Szósta choroba dotyka głównie dzieci do 3 roku życia, ale nie jest wyjątkiem, że mogą zachorować również dorośli. Początkowe objawy są takie same jak u dzieci, wysoka gorączka, która potem znika i pojawia się wysypka. Ludzie czują się zmęczeni i jedynym odpowiednim leczeniem jest odpoczynek w łóżku, odpowiednia ilość płynów i dostarczenie witamin.
Zalecane leczenie piątej i szóstej choroby
Piąta i szósta choroba należą do zwykłych, łagodnych schorzeń przypominających grypę, z wyjątkiem wysypki. W niektórych przypadkach, oprócz wymienionych już objawów, mogą wystąpić również obrzęki węzłów chłonnych, ból gardła lub biegunka. Piąta i szósta choroba u dorosłych ani dzieci nie są niebezpieczne i same z czasem ustępują bez skomplikowanego leczenia. Zagrożenie stanowią tylko dla osób z obniżoną odpornością, osób z przewlekłą anemią, chorobami onkologicznymi i kobiet w ciąży. W przypadku wysokiej gorączki wystarczy pić odpowiednią ilość płynów i podawać leki przeciwbólowe zawierające paracetamol lub ibuprofen. Jeśli swędząca wysypka przeszkadza dzieciom, można zastosować leki przeciwhistaminowe. Zaleca się również odpoczynek w łóżku, odpowiednią ilość snu, dużą ilość płynów i witamin.
Jakie jest ryzyko nawrotu piątej i szóstej choroby dziecięcej?
Piąta i szósta choroba dziecięca należą, podobnie jak ospa wietrzna, do chorób pozostawiających długotrwałą odporność. Przeciwciała utrzymują się w organizmie człowieka przez całe życie , dlatego człowiek zazwyczaj choruje tylko raz w życiu.
Jaka jest profilaktyka piątej i szóstej choroby?
Obecnie nie ma szczepionki przeciwko tym chorobom. Jedyną profilaktyką jest zdrowy styl życia, odpowiednia ilość snu i ruch.
Oprócz piątej i szóstej choroby możesz spotkać się również z nazwą siódma choroba.
Siódma choroba, czyli zespół ręka-stopa-usta
Choroba ta pojawiła się po raz pierwszy dopiero w latach 90. XX wieku, dlatego nasze mamy ani babcie nie pamiętają tej choroby. Siódma choroba dziecięca najczęściej dotyka dzieci do pięciu lat, ale mogą zachorować również dorośli. Jest to zakaźna choroba wirusowa wywołana przez wirus Coxsackie A16, która najczęściej dotyka dzieci do 10 lat.
Objawy siódmej choroby i okres inkubacji
Na początku choroby pojawiają się objawy podobne do przeziębienia, czyli zmęczenie, brak apetytu, ból gardła i łagodna gorączka. Po kilku dniach jednak pojawia się wysypka wokół ust, na dłoniach i stopach, stąd nazwa RĘKA-NOGA-USTA. Wysypka zwykle swędzi i czasami może być bolesna. Siódma choroba jest bardzo zakaźną, ale jednocześnie łagodną chorobą dziecięcą, która ustępuje samoistnie w ciągu 10 dni. Okres inkubacji wynosi 3 do 6 dni. Siódma choroba zwykle powoduje lokalne epidemie w grupach dziecięcych.
Leczenie siódmej choroby
Podobnie jak w przypadku piątej i szóstej choroby, pomaga jedynie odpoczynek, odpowiednia ilość płynów i witamin.
Siódma choroba w ciąży
Siódma choroba może stanowić ryzyko dla kobiet w ciąży, zwłaszcza w pierwszym trymestrze. W skomplikowanych przypadkach może wywołać poronienie lub uszkodzenie płodu. Jeśli masz kontakt z tą chorobą, skonsultuj się ze swoim lekarzem.
Profilaktyka siódmej choroby
Niestety, nawet przebyta siódma choroba nie jest gwarancją, że nie zachorujesz ponownie. Organizm potrafi wytworzyć przeciwciała tylko przeciwko danej infekcji, a nie przeciwko innemu serotypowi. Dlatego, podobnie jak w przypadku piątej, szóstej i siódmej choroby, profilaktyką jest tylko zdrowy styl życia, odpowiednia ilość ruchu i snu.
